AMPUTATIE VOET

Figuur 1: getekend voorbeeld van deels geamputeerde voet

Wat zijn oorzaken van een (gedeeltelijke) voetamputatie?

Amputatie aan een voet of van een deel van het been is soms helaas nodig. Veel voorkomende oorzaken zijn: een ernstige infectie in de voet, die levensbedreigend kan zijn en/of een tekort aan bloedvoorziening waardoor weefsel van de voet dood kan gaan of onbehandelbare pijn in een deel van het been ontstaat.1 Deze situaties treden vooral op bij mensen met diabetes (suikerziekte) of vaatvernauwingen in de benen, of personen die beide hebben. Decubitus (doorliggen) kan tot een geïnfecteerde voet- of enkelwond leiden die amputatie noodzakelijk maakt. Een ernstige verwonding bij een ongeval of kwaadaardige tumoren zijn minder vaak voorkomende oorzaken van amputatie.

Keuze amputatieniveau

Bij amputaties maken chirurgen een keuze op welk niveau ze het beste kunnen amputeren. Voor het functioneren van de persoon is het vaak verstandig om een zo klein mogelijk deel van de voet of het been te amputeren. Er kunnen ook redenen zijn om het been nog iets korter te maken, dus meer te amputeren dan alleen het aangedane weefsel.

Voet, onder- of bovenbeen

Grofweg wordt het vaakst geamputeerd in de voet. Het gaat dan om één of meer tenen, een deel van de voorvoet, dwars door de wreef of zelfs een amputatie van de gehele voet. Ook door het onderbeen komt veel voor. Verder kan ook door het bovenbeen of precies door het knie- of heupgewricht geamputeerd worden. Heel vervelend natuurlijk als dat nodig is.

Amputatieniveaus voet

Wat zijn de amputatienieveaus van de voet?

  1. Teenamputatie: amputatie van teen of deel ervan, bij 1 of meer tenen (ga naar bijpassende sokken)
  2. Straalamputatie: amputatie van teen + deel van middenvoetsbeentje (ga naar bijpassende sokken)
  3. Voorvoetamputatie of transmetatarsale amputatie: dwars door middenvoetsbeentjes (ga naar bijpassende sokken)
  4. Amputatie volgens Lisfranc: amputatie door gewrichten tussen voetwortel en middenvoetsbeentjes (ga naar bijpassende sokken)
  5. Amputatie volgens Chopart: het sprongbeen en het hielbeen blijven behouden (ga naar bijpassende sokken)
  6. Amputatie volgens Pirogoff: een deel van het hielbeen wordt vastgemaakt aan het onderbeen (ga naar bijpassende sokken)
  7. Amputatie volgens Syme: verwijdering van gehele voet (ga naar bijpassende sokken)
  8. Guillotine-amputatie: amputatie ergens door de voet, daar waar het weefsel weer gezond is, met open laten van de wond, in eerste instantie (ga naar bijpassende sokken)

Figuur 2: amputatieniveaus van de voet; (1) teenamputatie, (2) straalamputatie, (3) transmetatarsale amputatie, (4) amputatie volgens Lisfranc, (5) amputatie volgens Chopart, (6) amputatie volgens Pirogoff en (7) amputatie volgens Syme

Prothesen (kunstbenen) of alleen schoeisel?

Bij amputaties door het onderbeen, de knie of het bovenbeen krijgen mensen vaak een prothese, een kunstbeen dus. Na amputatie van een deel van de voet of zelfs van de gehele voet wordt meestal geen prothese gebruikt en gaan mensen weer van schoeisel gebruik maken. In een aantal gevallen is dat schoeisel met kleine of grote schoentechnische aanpassingen of is individueel aangemeten orthopedisch schoeisel nodig.

Literatuurreferentie

  1. Federatie medisch specialisten (FMS). Nederlandse vereniging van revalidatieartsen [initiatiefnemer]. Richtlijn amputatie en prothesiologie onderste extremiteit [Internet]. 2020 [geciteerd op 17-4-2021]. Beschikbaar via: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/amputatie_prothesiologie_onderste_extremiteit/organisatie_van_zorg_bij_amputatie.html

Sokken bij korte voet door amputatie

Na amputatie van een deel van een voet is de huid vaak nog kwetsbaar en deze kan extra bescherming gebruiken. De voet kan duidelijk ingekort zijn. Een gewone sok past niet meer goed en zit niet lekker. Een losliggend leeg stuk sok kan tot overmatige druk op de kwetsbare voet leiden. Hierdoor neemt risico op huidbeschadiging toe. Het is dan verstandig om ook aan de voet met een amputatie een sok te dragen die goed aansluit bij de veranderde maat en voetvorm. Het risico op verdere beschadiging van de voet kan daarmee verminderen.